Baza wiedzy o wentylacji
Znajdź poniżej zagadnienie, które Cię interesuje:
1.Dlaczego rekuperacja jest potrzebna?
Większość osób, firm instalacyjnych i producentów odpowie wprost: „żeby oszczędzać” – nic bardziej mylnego.
Rekuperacja jest potrzebna, żeby człowiek mógł oddychać!
Obecny trend w budownictwie jest taki, że budujemy coraz szczelniejsze budynki. Drzwi i okna są coraz lepszej jakości, a z uwagi na straty ciepła, wszystkie połączenia elementów są doszczelniane.
W tak zamkniętych pomieszczeniach człowiek by nie przeżył bez wymiany powietrza. Dawne budownictwo nie było aż tak doskonałe i pomimo zamknięcia wszystkich okien i drzwi, cyrkulacja powietrza nadal występowała. Dzisiaj jest inaczej. Jeżeli chcemy oddychać w domu, musimy dostarczyć do niego powietrze.
Metod jest kilka:
- Rozszczelnianie lub otwieranie okien – kupujemy super ciepłe trzy-, a nawet czteroszybowe okna z potrójnymi uszczelkami, żeby je otwierać, bo musimy oddychać. Trochę bez sensu, co?
- Nawiewniki okienne – higrosterowane, hybrydowe, inteligentne „dziury” w naszych super oknach. Bez sensu.
- Nawiewniki ścienne – podobnie jak okienne, jest to tylko „dziura” w ścianie, w naszej grubo izolowanej, ciepłej ścianie
- Rekuperacja – kontrolowana i zbilansowana wymiana powietrza zużytego na powietrze świeże i przefiltrowane. Dodatkowo powietrze świeże jest wstępnie ogrzane w wymienniku ciepła.
Rekuperacja zapewnia nam prawidłową wentylację w domu, ale robi to możliwie małym kosztem, wykorzystując odzysk ciepła z powietrza wyrzucanego.
2.Ile potrzebujemy powietrza do oddychania?
Jakość powietrza.
Powietrze dobrej jakości nie zawiera nadmiernej (uciążliwej bądź szkodliwej) ilości pyłów i zanieczyszczeń gazowych. Dopuszczalna zawartość pyłów szkodliwych podana jest w odpowiednim rozporządzeniu Ministra Zdrowia. W tym artykule skupimy się na komforcie i zdrowiu w kontekście jakości powietrza.
Powietrze, które będzie dla nas komfortowe i zdrowe nie powinno zawierać zapachów, pyłów i nadmiernej ilości dwutlenku węgla. Człowiek i jego otoczenie w domu stale zanieczyszcza powietrze: wydziela dwutlenek węgla, zapach i wilgoć oraz pył, który w domu tworzy warstewkę kurzu.
Najbardziej miarodajnym sposobem pomiaru jakości powietrza jest pomiar CO2. Powietrze uważane za dobre jakościowo ma tylko 700ppm tego gazu, natomiast dopuszczalne wartości dochodzą do 1500ppm w zależności od kraju. W słabo wentylowanych pomieszczeniach poziom CO2 może osiągać nawet powyżej 4000ppm. Wypoczynek, czy zdrowy sen w takich warunkach nie jest możliwy.
Zdrowe i komfortowe powietrze powinno zawierać mniej niż 1000ppm CO2.
Wydzielanie CO2 przez człowieka jest różne w zależności od jego przemiany materii, a ta z kolei zależy głównie od aktywności. Do obliczeń wymaganej ilości powietrza świeżego przyjmuje się wartości wydzielania dwutlenku węgla zgodnie z poniższym wykresem:
Jak widać śpiący człowiek wydziela ponad 4 razy mniej dwutlenku węgla, niż ten sam człowiek podczas aktywności wzmożonej. W pomieszczeniach, gdzie przebywają ludzie chcemy zachować stężenie CO2 na stałym poziomie <1000ppm. Musimy zatem odpowiednio dopasować ilość powietrza do ilości osób i ich aktywności.
Wykres poniżej przedstawia ilość powietrza niezbędną do rozrzedzenia dwutlenku węgla emitowanego przy różnej aktywności człowieka:
Założeniem jest, że powietrze świeże ma standardowe stężenie CO2, czyli 400ppm.
Ilość powietrza świeżego, potrzebna nam do oddychania jest proporcjonalna do wydzielanego dwutlenku węgla.
Dobra praktyka:
- Dobierając rekuperator przyjmujemy 60m3/h na każdą osobę w domu.
- Aby centralka służyła nam długo, nominalny punkt pracy (obliczony z ilości osób) powinien stanowić 2/3 wydajności maksymalnej danego urządzenia
- Najlepszy sposób regulacji wydajności rekuperacji, to regulacja automatyczna na podstawie pomiaru stężenia CO2 w pomieszczeniu.
3.Wymiennik obrotowy, czy warto?
Wymiennik obrotowy – niedoceniany Mistrz odzysku ciepła.
Prawie wszystkie specjalistyczne firmy, produkujące małe centrale rekuperacyjne, mają w swojej ofercie urządzenia z wymiennikiem obrotowym. Choć z definicji wymiennik obrotowy nie jest rekuperatorem, tylko regeneratorem, to od przeszło ćwierć wieku z powodzeniem znajduje zastosowanie w dużych i małych centralach wentylacyjnych.
1. Jak działa wymiennik obrotowy?
Wymiennik obrotowy wykonany jest zazwyczaj z aluminium. Dwie blachy: jedna prosta, a druga falista, nawijane są na ułożyskowany wałek. Po nawinięciu blachy powstaje cylinder o różnej średnicy, zależnej od wydajności i o głębokości zazwyczaj 200mm. Ciekawe jest, że wymiennik wykonany dla wydajności 100m3/h i dla wydajności 10 000m3/h będzie miał tę samą głębokość, a tylko inną średnicę.
Załamania blachy falistej tworzą małe kanaliki, a blacha prosta oddziela je od siebie. Tymi małymi kanalikami przepływa powietrze. Najpierw ciepłe powietrze ogrzewa blachę aluminiową, a po obrocie bębna, przez te same kanaliki przepływa w kierunku przeciwnym (zazwyczaj) powietrze zimne. Powietrze zimne ogrzewa się od rozgrzanej blachy. Aluminium, z którego wykonany jest wymiennik doskonale przejmuje i akumuluje ciepło oraz szybko je oddaje.
2. Odzysk wilgoci.
Ważną cechą wymiennika obrotowego jest zdolność do odzysku wilgoci w warunkach zimowych. Ochłodzona część wymiennika, po przejściu na stronę ciepłą wywołuje zjawisko kondensacji pary wodnej. Wilgoć, która się wykropliła na ściankach wymiennika zostaje przekazana suchemu powietrzu po stronie nawiewu.
Sprawność odzysku wilgoci standardowego wymiennika, to około 50% dla warunków zimowych. Dobra wilgotność powietrza jest ważna, zwłaszcza zimą, gdy zwykła wentylacja mocno wysusza nam dom, czy mieszkanie.
3. Jaka jest sprawność wymienników obrotowych?
Zazwyczaj w rekuperatorach stosuje się wymienniki o sprawności temperaturowej od 80 do 90%. Należy tutaj zwrócić uwagę, że producenci centralek z rotorami nie podają informacji w sposób ukryty: „do 99%”, tylko gwarantują daną wydajność. Specyfika działania wymiennika obrotowego sprawia, że można zagwarantować sprawność. Większość poważnych producentów pokazuje również wykres sprawności i użytkownik lub instalator może dobrać urządzenie w taki sposób, aby pracowało ono w okresie zimowym w najwyższym punkcie sprawności.
Poniżej pokazane jest kilka przykładów wykresów sprawności dla centralek Ostberg serii HERU
4. Wymiennik obrotowy nie zamarza.
W normalnych warunkach wilgotności powietrza w domu (poniżej 60%) wymiennik obrotowy nie mam możliwości zamarznięcia. Dzięki temu może odzyskiwać ciepło również w warunkach zimowych bez stosowania nagrzewnicy wstępnej. Zwykłe wymienniki płytowe (przeciwprądowe, entalpiczne) nie mogą pracować w temperaturach ujemnych, ponieważ wilgoć, która się wykrapla na ściankach od strony powietrza wywiewanego zamarza i zatyka przelot powietrza. Wymiennik obrotowy obraca się około 10 razy na minutę. Wilgoć na jego ściankach również zamarza zgodnie z prawami fizyki, jednak obrót i przejście zamarzniętego fragmentu na stronę ciepłą powoduje rozmrożenie i częściowe odparowanie nadmiaru wilgoci.
Wymiennik obrotowy nie wymaga zabezpieczeń przeciwzamrożeniowych i dzięki pracy w najniższych nawet temperaturach odzyskuje dużo więcej ciepła, niż wymienniki płytowe. Poniższy wykres pokazuje tę różnicę. Oba wymienniki pracują z wydajnością 250m3/h i mają sprawność około 80%.
5. Sprawność wymienników obrotowych
Sprawność rekuperatorów, to współczynnik temperaturowy, czyli różnica temperatur, jaką tracimy na wymienniku w stosunku do temperatury czerpni przy jednakowych (masowo) strugach nawiewu i wywiewu. Jeżeli chcielibyśmy obliczyć sprawność cieplną, to wynik nas zaskoczy. Sprawność cieplna większości wymienników obrotowych w zimę jest wyższa od 100%. Oczywiście całkowita sprawność jest zawsze mniejsza od 100%, ale sposób liczenia uwzględniający ciepło odzyskanej wilgoci zwiększa ten wynik podobnie, jak w przypadku kotłów kondensacyjnych.
6. Wady i niedoskonałości wymiennika obrotowego.
Jak każde urządzenie, wymienniki obrotowe mają również swoje wady. Poznanie wszystkich cech wymiennika obrotowego i porównanie z cechami wymienników płytowych powinno być podstawą do podjęcia decyzji o wyborze rozwiązania dla nas optymalnego.
- Ryzyko nieszczelności i mieszania się powietrza wywiewanego ze świeżym, to zazwyczaj główny zarzut firm promujących wymienniki przeciwprądowe. Jest to prawda, ale odpowiedni układ wentylatorów i stosowanie uszczelnienia szczotkowego minimalizuje to ryzyko. Centrale wentylacyjne z wymiennikiem obrotowym mogą być stosowane we wszystkich typach pomieszczeń, poza obiektami szpitalnymi i przemysłowymi, gdzie powietrze może zawierać szkodliwe gazy. Trzeba w tym miejscu dodać, że standardowe centrale z wymiennikiem przeciwprądowym również nie mogą być stosowane w szpitalu, czy sali operacyjnej. Tylko specjalne wykonania central z wymiennikami płytowymi (tzw. wykonanie higieniczne) dopuszczają urządzenie do zastosowania w tych warunkach.
- Inny argument konkurencji to dodatkowe zużycie energii na napęd rotora. Też jest to prawdą. Zazwyczaj do napędu wymiennika służy silniczek o mocy pobieranej około 20-25W. Jest to dość dużo w porównaniu z wentylatorami, które przy normalnej pracy pobierają poniżej 100W razem. Wymiennik obraca się żeby odzyskiwać energię cieplną. Przy niskich temperaturach zewnętrznych ilość odzyskanego ciepła w centrali 250-300m3/h jest ponad 100 razy większa, niż energia zużywana na napęd rotora. Wystarczy, że na zewnątrz mamy kilka stopni mniej, niż w domu, a bilans energii zużywanej na napęd rotora i odzyskanej w wymienniku wychodzi pozytywnie dla nas.
- Wibracje i hałas wymiennika obrotowego. Taka opinia bierze swój początek z niewłaściwego montażu. Oczywiście napęd wymiennika obrotowego generuje nieznaczne wibracje, jednak nie ma tu mowy o hałasie. Hałas związany z wymiennikiem obrotowym powodowany jest przez elementy konstrukcyjne budynku. Niezgodny z instrukcją montaż rekuperatora z wymiennikiem obrotowym bezpośrednio na drewnianym stropie lub innym lekkim elemencie konstrukcyjnym, wywołuje emisję hałasu w domu i to w niskich, bardzo denerwujących częstotliwościach. Producenci zalecają montaż na miękkiej płycie izolacyjnej, która oddzieli drgania obudowy od konstrukcji. Wystarczy 5 cm miękkiego styropianu i żadne dodatkowe dźwięki nie występują. Tak samo jest z izolacją wibracyjną instalacji. Wszystkie podłączenia centrali powinny być wykonane w sposób elastyczny. Zachowanie tych zasad eliminuje wszystkie problemy z hałasem.
7. Podsumowanie
a. Zalety wymiennika obrotowego
- Wysoka sprawność temperaturowa przy wymianie „suchej”
- Odzysk wilgoci
- Brak zamarzania
- Pełny odzysk ciepła przy niskich temperaturach
- Zwarta budowa
- Bardzo dobry współczynnik cena/efekt
- Wysoka trwałość (aluminium)
b. Wady wymiennika obrotowego
- Ryzyko nieszczelności
- Dodatkowy element ruchomy – ryzyko wibracji i hałasów przy złym montażu
- Dodatkowy pobór prądu
4.Czy rekuperacja się opłaca?
To pytanie zadają sobie inwestorzy, którzy planują lub rozpoczęli budowę własnego domu. W tym artykule nie będziemy pisać o aspektach zdrowotnych, komforcie itp., tylko o czystej ekonomii i opłacalności finansowej.
Aspekt finansowy jest aktualnie jednym z najważniejszych kryteriów podejmowania decyzji przy zakupie produktów i usług. Niewielu z nas stać na wybór wyłącznie pod kątem cech produktu.
Założenia:
Dom jednorodzinny 120m2
Mieszkańcy – 4 osoby
Ilość powietrza wentylacyjnego – 240m3/h
Praca ciągła 365 dni w roku
Sezon grzewczy 5808h w okresie 15.IX – 15.V
Centrala wentylacyjna Ostberg HERU 100 S EC
Oryginalne elementy serwisowe (filtry)
Okresowe zwiększanie wydajności do 320m3/h (2h dziennie)
Okresowe obniżenie wydajności do 200 m3/h (noc, 6h dziennie)
Okresowe obniżenie wydajności do 120 m3/h (mieszkańcy poza domem, 6h dziennie)
Obliczenia wykonane zostały przy pomocy autorskiego kalkulatora dla średnich temperatur godzinowych z okresu ponad 25lat (dane meteo Ministerstwa Transportu). Podstawą obliczeń jest porównanie oszczędności związanych z odzyskiem ciepła do strat wentylacji grawitacyjnej z założeniem tych samych strumieni powietrza (wymagania higieniczne).
Spodziewane oszczędności roczne dla kilku miast w Polsce:
- Gdańsk – 1055zł
- Białystok – 1192zł
- Poznań – 1065zł
- Wrocław – 1034zł
- Warszawa – 1058zł
- Szczecin – 920zł
- Kraków – 1060zł
- Suwałki – 1285zł
Różnice w kwotach wynikają wyłącznie z różnych temperatur średnich dla każdego miasta. Na podstawie wyników można założyć, że statystyczna instalacja tej wielkości powinna przynosić oszczędności na ogrzewaniu w wysokości około 1000zł rocznie.
W tym momencie łatwo jest policzyć, czy to się nam opłaca. Dla domu 120m2 koszt systemu rekuperacji to 18 000 – 23 000zł w dobrym wykonaniu. Koszt kominów grawitacyjnych, przejść dachowych, obróbek itp., to min. 10 000 – 12 000zł.
Różnica będzie nam się zwracała około 10lat, jednak biorąc pod uwagę stały wzrost cen paliw, okres ten w rzeczywistości będzie znacznie krótszy.
Dodatkowo na korzyść rekuperacji przemawia możliwość dokładnej regulacji i ustawienia sterownika tygodniowego, co w przypadku kominów grawitacyjnych jest niemożliwe. Straty spowodowane wentylacją grawitacyjną będą zatem większe, niż te przyjęte do obliczeń.
Czy zatem rekuperacja się opłaca? – TAK!
5.Jakie filtry do rekuperacji?
Filtry do rekuperacji – na co zwrócić uwagę.
W rekuperatorach możemy spotkać wiele rodzajów filtrów. Każdy z nich spełnia swoją funkcję, ale w czym tak naprawdę tkwi różnica?
Filtry kieszeniowe – zbudowane są zazwyczaj ze stalowej ramki oraz kieszeni, uszytych z tkaniny filtracyjnej. Zastosowanie kilku kieszeni znacząco zwiększa powierzchnię filtracji.
Filtry plisowane – produkowane są ze specjalnej, sztywnej tkaniny filtracyjnej składanej w formie „harmonijki”. Dzięki takiej konstrukcji filtry plisowane mają bardzo dużą powierzchnię filtracji przy niwielkich wymiarach.
Filtry fancoil – mają bardzo prostą budowę. Filtr stanowi płaska tkanina z drucianą ramką wszytą na brzegach. Ze względu na bardzo małą powierzchnię filtracji stosowane są najczęściej do niskich klas filtrów wstępnych.
Wybierając rekuperator warto sprawdzić, czy filtry przewidziane przez producenta spełniają nasze wymagania.
Klasa filtracji
Filtry do rekuperacji podlegają normalizacji zgodnie z wytycznymi zawartymi w PN-EN 779. Norma przewiduje 9 klas filtrów:
Filtry wstępne G1, G2, G3, G4
Filtry dokładne F5, F6, F7, F8, F9
Głównym zadaniem filtrów w rekuperatorze jest ochrona wymiennika oraz zabezpieczenie przed przenikaniem zanieczyszczeń z zewnętrz do wnętrza domu. Dokładne oczyszczanie powietrza jest zatem bardzo ważne i wpływa bezpośrednio na komfort użytkowania oraz częstotliwość czynności serwisowych.
Według normy filtry klasy G powinny być stosowane jako pierwszy stopień filtracji, jednak wielu producentów stosuje je jako jedyne filtry w swoich urządzeniach. Niska klasa filtra oznacza niskie opory przepływu powietrza i pozornie lepsze parametry centrali, jednak spora część zanieczyszczeń przedostaje się przez filtr i zanieczyszcza wymiennik oraz instalację.
Powierzchnia filtracji
Spotykane są różne wersje wykonania i różne też są powierzchnie dla filtrów o takich samych wymiarach zewnętrznych. Powierzchnia filtracji powinna być możliwie duża, aby żywotność filtra była wysoka, a jego opory niskie.
Przykładowo filtr o wymiarach 195×395 będzie miał powierzchnię filtracji:
Filtr płaski typu fancoil – 0,077m2
Filtr kieszeniowy (2 kieszenie, L=200mm) – 0,316m2
Filtr plisowany 46mm – 0,736m2
Jak widać, różnice są ogromne. Filtry płaskie mogą mieć nawet dziesięciokrotnie mniejszą powierzchnię filtracji od filtrów plisowanych.
Częstotliwość wymiany
Ten parametr jest trudny do określenia, ponieważ rzeczywiste warunki pracy filtrów są mocno zależne od lokalizacji budynku i bezpośredniego otoczenia wokół domu.
Dobrej klasy filtry nawet w trudnych warunkach powinny pracować niezawodnie minimum 6 m-cy. Jeżeli zalecenia dostawcy filtrów są inne, warto zwrócić na to uwagę i zapytać dlaczego.
Filtracja smogu
Tylko filtry dokładne klasy F mają zdolność częściowej filtracji tak drobnych cząstek. Do dokładnej filtracji pyłu smogowego zalecane są filtry klasy HEPA, ale przy filtrach klasy F7, F8 i F9 uzyskiwane są bardzo dobre efekty bez niepotrzebnego nakładu dodatkowych środków.
Filtry w centralach Ostberg
W urządzeniach, które stosujemy producent przewidział tylko jedną klasę filtracji F7 zarówno dla filtrów nawiewu jak i wywiewu. Tak dokładne filtry sprawiają, że wymiennik pracuje wydajnie przez długie lata bez konieczności czyszczenia. Wystarczy regularnie, dwa razy w roku wymieniać filtry na nowe.
W centralach z bocznym podłączeniem (HERU S) stosowane są filtry kieszeniowe, natomiast pozostałe jednostki (HERU T, HERU LP, HERU K) zaopatrzone są w filtry plisowane o mocno rozwiniętej powierzchni filtracji.
W rekuperatorach Ostberg filtrację pyłu smogowego i większości alergenów klient otrzymuje w standardzie.
6.Rekuperacja w trybie AUTO
Każdy system rekuperacji wymaga stałej regulacji i korekty nastaw. W większości systemów obowiązek ten spoczywa niestety na użytkowniku, który musi regularnie kontrolować skuteczność wentylacji w domu i zmieniać nastawy tak, żeby dopasować pracę rekuperatora do potrzeb przy zmieniających się parametrach.
Co ma wpływ na ilość powietrza?
Obliczenia projektowe systemu rekuperacji dotyczą jednej sytuacji, która wyznacza nam wielkość urządzenia, jakie musimy dobrać i przekroje kanałów wentylacyjnych. Podczas użytkowania systemu parametry te mogą odbiegać od warunków projektowych. Przykładowo młode małżeństwo z jednym dzieckiem buduje dom i w swoich planach zakłada docelowo 4 mieszkańców. Początkowo zapotrzebowanie na świeże powietrze będzie dotyczyło tylko 3 osób, a nawet mniej, ze względu na mniejsze potrzeby organizmu dziecka. Skąd zatem wiadomo jak ustawić naszą centralkę? Najlepszym sposobem jest zmierzyć jakość powietrza w domu i ustawić odpowiednio wydajność. Zbyt wiele zmiennych parametrów, które wpływają na ilość powietrza świeżego sprawia, że najlepszym sposobem jest automatyzacja tego procesu.
Przetworniki CO2 i RH
Przetworniki, to urządzenia pomiarowe, które w sposób proporcjonalny przetwarzają wynik pomiaru wielkości fizycznej na sygnał elektryczny. Centrale rekuperacyjne Ostberg przystosowane są do współpracy z przetwornikami, które sygnał wyjściowy mają w postaci napięcia 0-10V. Zamiana wartości mierzonej odbywa się zatem w sposób proporcjonalny, np.: przetwornik CO2 o zakresie pracy 0-2000ppm na sygnał 0-10V będzie podawał sygnał wyjściowy 4,5V przy stężeniu dwutlenku węgla w powietrzu na poziomie 900ppm. Podobnie działa przetwornik wilgotności. Najczęściej spotyka się przetworniki 0-100%RH na sygnał 0-10V, czyli np.: przetwornik poda sygnał 5,5V dla wilgotności względnej 55%.
Przetworniki CO2 i RH to elementy mierzące jakość powietrza wentylacyjnego. Możemy je stosować dla stałego dopasowania wydajności centrali do zmieniających się potrzeb. Dzięki temu nasz system rekuperacji będzie zużywał najmniejszą ilość energii konieczną do uzyskania wymaganej jakości powietrza.
Przetworniki ciśnienia
System rekuperacji składa się z ciągu nawiewnego i wywiewnego. Na każdym z nich zamontowany jest filtr, który oczyszczając powietrze ulega stałemu zabrudzeniu. Filtr powinien być wymieniony dopiero wtedy, gdy opór przepływu powietrza przekroczy zalecaną wartość. Niestety filtr nawiewu i wywiewu „zapycha się” zanieczyszczeniami w innym stopniu i czasie, a różne chwilowo opory przepływu zmieniają nam bilans powietrza w domu. Po wymianie filtrów, zbilansowane strumienie nawiewny i wywiewny stale ulegają zmianie (zmniejszają się) przy takiej samej nastawie obrotów wentylatorów, a do tego zazwyczaj ich proporcja również się zmienia (kolokwialnie mówiąc „rozjeżdżają się”). Ustawione początkowo dwa jednakowe strumienie po pewnym czasie okazują się różne i to nawet o kilkadziesiąt procent.
Dysproporcja strumieni nawiewnego i wywiewnego objawia się zmianą stopnia odzysku ciepła. Jeżeli nasza centrala pokazuje po jakimś czasie odzysk 100%, oznacza to nadwyżkę wywiewu w stosunku do nawiewu. Jeżeli struga nawiewna będzie za duża, nasza centrala pokaże odzysk np. 65%, podczas gdy jeszcze jakiś czas temu mieliśmy 80-85%. Nadmierne nadciśnienie lub podciśnienie w domu jest szkodliwe. Przy podciśnieniu zasysamy do wnętrza domu zimne, suche powietrza lub zakłócamy pracę kominka. Nadciśnienie może nieść ze sobą ryzyko „wpychania” ciepłego, wilgotnego powietrza z domu w strefę izolacji i niekontrolowaną kondensację pary wodnej.
Do kontroli i regulacji odpowiednich proporcji strug nawiewnej i wywiewnej możemy zastosować przetworniki ciśnienia. We współpracy z centralami Ostberg, przetworniki ciśnienia 0-10V zmniejszają zużycie energii, zabezpieczają konstrukcję budynku i zazwyczaj znacznie wydłużają czas między kolejnymi wymianami filtrów, oszczędzając pieniądze użytkownika.
Podsumowanie:
– przetworniki dwutlenku węgla i wilgotności względnej mierzą aktualną jakość powietrza w domu
– zastosowanie przetworników CO2 i RH zmniejsza zużycie energii i zapewnia dopasowanie ilości powietrza świeżego do aktualnych potrzeb
– dzięki przetwornikom ciśnienia, oszczędzamy pieniądze na filtry, a stopień odzysku ciepła jest zawsze optymalny
7.Czym oddycha Twoje dziecko?
Od urodzenia dajemy naszym dzieciom to, co najlepsze. Nie oszczędzamy na zdrowym jedzeniu, owocach i warzywach, bo przecież to jest ważne dla prawidłowego rozwoju. Potwierdzam w 100%, bo sam jestem ojcem i robię tak samo, ale czy wiecie co jeszcze trafia do organizmu Waszych pociech? Jedzenie i napoje, to tylko część składników potrzebnych do życia. Bez jedzenia i wody człowiek może spokojnie funkcjonować nawet kilka dni bez uszczerbku na zdrowiu. Jest jednak coś, bez czego nie można przeżyć dłużej niż kilka minut i nie mówię tu o szybkim Wi-Fi.
POWIETRZE – jest niezbędne do życia i tak jak jedzenie, nie może być „śmieciowe”. Powinniśmy je kontrolować i dbać o odpowiednią jakość. Zjadając niezdrowe produkty wiemy, że sobie szkodzimy. Czy jesteście świadomi, że oddychanie niezdrowym powietrzem w równym, a może nawet większym stopniu szkodzi, zwłaszcza młodym, rozwijającym się jeszcze organizmom?
Co znajduje się w powietrzu, którym oddychamy?
Na początek należy sobie uświadomić, że człowiek spędza kilkanaście godzin dziennie w pomieszczeniach zamkniętych. Nasze dzieci podobnie, a może nawet więcej. Dom, mieszkanie, biuro, szkoła, a nawet samochód izolują nas od powietrza zewnętrznego. Musimy zatem zadbać o odpowiednią jakość powietrza w tych zamkniętych przestrzeniach.
Dwutlenek węgla
Ten gaz jest niezbędny do życia, ponieważ umożliwia hemoglobinie transport tlenu do wszystkich komórek. Paradoksalnie, nadmiar dwutlenku węgla jest bardzo szkodliwy, powoduje niedotlenienie, zakwasza organizm, wywołuje ciągłą senność i brak możliwości skupienia uwagi. Każdy człowiek wydziela dwutlenek węgla i w zamkniętym pomieszczeniu, w którym przebywają ludzie, stężenie tego gazu stale rośnie. Bezpieczne stężenie CO2 w powietrzu, którym stale oddychamy to według niemieckich norm <1500ppm. Według szwedzkich przepisów wartość ta powinna być <1000ppm, a powietrze dobrej jakości zawiera <700ppm dwutlenku węgla.
Żeby rozrzedzić wydzielany przez nas dwutlenek węgla musimy w sposób ciągły dostarczać do pomieszczeń powietrze świeże. W powietrzu zewnętrznym jest średnio 400ppm CO2. Z obliczeń wynika, że każdy z nas potrzebuje 30m3/h powietrza świeżego, żeby stężenie dwutlenku węgla nie przekroczyło 1000ppm. Oczywiście przy wzmożonej aktywności fizycznej przemiana materii jest bardziej intensywna i wydzielamy więcej CO2, jednak są to zazwyczaj krótkie okresy. Największe szkody wywołuje stałe przebywanie w pomieszczeniach, gdzie jest zbyt duże stężenie dwutlenku węgla.
Zadbajmy o rozszczelnienie okien i sprawną wentylację. Idealna jest wentylacja mechaniczna, która nie jest wrażliwa na wiatr, wahania temperatur i inne zakłócenia, ale prawidłowo utrzymana wentylacja grawitacyjna również jest bardzo skuteczna. Wentylować trzeba cały czas, ponieważ cały czas oddychamy. Wietrzenie pomieszczeń co 2-3 godziny nie jest dobrym rozwiązaniem. Dwie osoby przebywające w dużym pomieszczeniu, powiedzmy 3x5m i 3m wysokim, zaczną zatruwać same siebie dwutlenkiem węgla już po upływie 50 minut, a po 2 godzinach stężenie CO2 przekroczy 2600ppm. Polecam zakup czujnika CO2 i stałe sprawdzanie tego parametru. Jest to wydatek 400-600zł, zależnie od producenta, ale tylko bezpośredni pomiar pozwala kontrolować, czy oddychamy dobrym powietrzem.
Zapylenie powietrza
Pojęcia: pył zawieszony, PM10, PM2,5 od niedawna goszczą w naszym słowniku. Zawartość szkodliwych pyłów w powietrzu rośnie z roku na rok, szczególnie w okresie zimy. O smogu nad Krakowem jest głośno od kilku lat, ale wcześniej ten problem też występował i występuje nadal niemal w całym kraju. Niestety większość tego pyłu pochodzi z gospodarstw domowych. Przepisy ograniczenia emisji dotyczą głównie zakładów przemysłowych i tam są egzekwowane, a przeciętny Polak w tym samym czasie spala w piecu wszystkie śmieci i truje siebie i wszystkich wokół.
Najgroźniejszy jest pył drobny (<10μm i <2,5 μm), który przenika do naszych dróg oddechowych, a nawet do krwiobiegu. Jedynym skutecznym rozwiązaniem, pozwalającym dostarczać do naszych domów powietrze oczyszczone, jest filtracja. Możemy filtrować powietrze nawiewane do pomieszczeń, albo wykorzystywać oczyszczacze, które będą w sposób ciągły poprawiać jakość powietrza. Każdy sposób jest dobry, choćby był nawet nie do końca skuteczny. Mamy przynajmniej świadomość, że robimy coś w kierunku zdrowia naszych bliskich.
Wilgotność powietrza
W okresie letnim wilgotność powietrza wpływa najbardziej na nasz komfort. Są dni szczególnie wilgotne, zwłaszcza przed burzą, kiedy mówimy, że jest duszno. Nadmiar wilgoci nie wpływa jednak na nasze zdrowie. Wilgotność względna powietrza (RH) powyżej 30-35% jest neutralna na zdrowie człowieka.
Poziom wilgotności względnej zależy od zawartości pary wodnej w powietrzu oraz od temperatury. Problemy ze zbyt suchym powietrzem występują tylko w okresie zimowym. Zimne powietrze zawiera mało pary wodnej, ponieważ jej nadmiar wykroplił się w postaci rosy, albo zamienił w szron. I chociaż wilgotność względna powietrza zewnętrznego zimą osiąga 90-100%, to po ogrzaniu go do temperatury pomieszczeń (21-22°C), wilgotność względna spadnie nawet do kilku procent. Organizm człowieka stara się nawilżyć powietrze przy oddychaniu (śluzówki nosa), ale tak suchego powietrza nie jest w stanie. Kilka godzin w tak suchym pomieszczeniu wystarczy, żebyśmy poczuli suchość w nosie i gardle. Suche powietrze oznacza więcej infekcji u naszych pociech i więcej problemów z alergiami.
Pomiar wilgotności powietrza jest prosty, a higrometry stosunkowo tanie. Trzeba tylko pamiętać, że bardziej szkodliwy dla zdrowia jest dwutlenek węgla. Oznacza to, że do naszych domów musimy wpuścić tyle powietrza, aby CO2 było na „zdrowym” poziomie, a niedobór wilgoci w okresie zimowym musimy uzupełnić np. nawilżaczem. Z doświadczenia wiem, że zimą potrzeba dostarczyć kilka litrów wody do powietrza, żeby zachować poziom wilgotności chociażby 35%.
Dobra wilgotność względna to 45-55%,a obowiązkowe nawilżanie powinno się włączyć poniżej 30%. RH<20% jest szkodliwa nie tylko dla ludzi, ale również dla budynku i wyposażenia. Drewniane podłogi, meble i drzwi nie lubią zbyt niskiej wilgotności, mogą ulec spękaniu i zniszczeniu.
LZO i inne
Lotne związki organiczne oraz inne gazy i opary również mogą w dłuższej perspektywie szkodzić nam i naszym dzieciom. Płyty meblowe, lakiery, farby ścienne, tapety itd., każdy element emituje szkodliwe substancje. Większość z nich uwalnia się z elementów wyposażenia nawet kilka lat od zakupu. Na szczęście wymiana powietrza na świeże, niezbędne do zachowania CO2 na odpowiednim poziomie, obniża również zawartość LZO i innych związków w powietrzu.
Są jednak sytuacje szczególne, kiedy musimy zastosować rozwiązania specjalne. Część z nas mieszka w pobliżu ruchliwych ulic, czy zakładów przemysłowych emitujących zanieczyszczenia gazowe. Jedynym rozwiązaniem jest instalacja filtrów z węglem aktywnym lub urządzeń uzdatniających powietrze z wbudowanymi filtrami węglowymi. Węgiel aktywny ma właściwości pochłaniające LZO i inne związki lotne., nie dopuszczając ich do naszych dróg oddechowych.
Podsumowanie.
Największe zagrożenia czyhające na nas w powietrzu to:
CO2>1500ppm
RH<30%
Pył zawieszony (w każdej ilości)
LZO i inne gazowe związki lotne (w każdej ilości)
Rozwiązaniem problemów związanych z większością szkodliwych czynników zawartych w powietrzu jest sprawnie funkcjonująca wentylacja.
Dobrej jakości powietrze jest niezbędne do życia. Zadbaj, żeby Twoje dzieci miały go pod dostatkiem.